Baken het Ziltepad: Peter Vink

Langs de Waddenkust loopt sinds 2023 Het Ziltepad: een wandel- en fietsroute langs de ruige noordelijke kustrand van het land, in Friesland en Groningen. De route voert door prachtige landschappen, langs pleisterplaatsen en naar historische kerkjes die tot wel acht eeuwen oud zijn. Het Ziltepad wordt de komende jaren steeds verder uitgebreid.

De kerken

Holwert/Holwerd (FRL)

De Sint Willibrorduskerk is gebouwd in de jaren 1776-1778, op dezelfde plaats als zijn tufstenen voorganger. Het nieuwe gebouw moest aansluiten bij de 13e-eeuwse toren en zo ontstond de opvallende L-vorm in de plattegrond. Deze L-vorm is het uitgangspunt van het kunstwerk. (Over letters gesproken: in het Fries wordt Holwerd met een t gespeld, in het Nederlands met een 'd').

Het lichtwerk van Peter Vink tilt het grondplan van de kerk, waarvan de typeringen uiteenlopen van ‘bijzonder’ tot ‘merkwaardig’, de lucht in. De balken in het tongewelf bepalen de vorm en het ritme van de lichtlijnen. De markante diagonale steunbalk wordt geaccentueerd door een leegte in het lichtplan.

Hegebeintum (FRL)

Het interieur van dit Romaanse kerkje dat teruggaat tot de 12e eeuw is overdadig te noemen: kijk omhoog naar het prachtige houten tongewelf uit ca.1550, de versierde balken en vooral de zestien rijkelijk bewerkte rouwborden van de bewoners van Harsta State. De terp (8,8 meter boven NAP) is rond 1900 grotendeels afgegraven rond de kerk, waardoor die nog indrukwekkender boven de omgeving uitrijst.

Peter Vink zocht temidden van deze pracht en praal naar een rustpunt en vond dat op de vloer. Een vloer van licht spiegelt als het ware het tongewelf en lijkt optisch de diepte in te gaan; de illusie van een afgrond, als markering van de hoogste terp van Friesland.

Pieterburen (GR)

De gotische Petruskerk gaat terug tot de 15e eeuw, de oorspronkelijke toren zelfs tot de 14e eeuw. Maar het meest opvallend is het rijkversierde, 18e-eeuwse eikenhouten interieur en de in het oog springende triomfboog naar het koor, die een eeuw later werd toegevoegd tegelijkertijd met de nieuwe toren. Deze toren deed tevens dienst als seinplatform voor de zeevaart.

Dat laatste gegeven inspireerde de kunstenaar, alsook een element uit het interieur: de houten zuilen in Ionische stijl onder de balustrade van het orgel. Vink maakte twee nieuwe zuilen, twee ‘bakens van licht’, waarvan de lichtlijnen in een eigen tempo en ritme de omgeving aftasten.

Usquert (GR)

De Petrus en Pauluskerk is van oorsprong 11e-eeuws en werd in de 13e eeuw herbouwd na een brand. Op de oostwand zijn restanten muurschilderingen uit de late middeleeuwen te zien. De oude gewelven, waarvan de aanzetten nog in de muur zichtbaar zijn, zijn in 1855 vervangen door houten, gestucte tongewelven.

Aan deze kerk is veel gesleuteld. De sporen daarvan zijn de inspiratie voor het kunstwerk van Peter Vink. Een interpretatie van de oude boogvormen is in de kerk opgehangen als een constructie van licht. Twaalf bogen geven vanuit verschillende kijkrichtingen steeds een ander aanzien. En je kunt er natuurlijk ook de baleinen van een walvis in zien; voor even is de bezoeker walvisvaarder, of Jonas in de walvis.

Adressen

HOLWERT | Sint Willibrorduskerk | Tsjerkestrjitte 11

Dagelijks 9.00-17.00 uur | gratis entree

HEGEBEINTUM | Hervormde Kerk | p/a Terp Hegebeintum | Pypkedyk 4

Ma t/m za 10.00-17.00, zo 13.00-17.00 uur | entree €4,50 incl. rondleiding

PIETERBUREN | Petruskerk | Hoofdstraat 74

Dagelijks 9.00-17.00 uur | gratis entree

USQUERT | Petrus en Pauluskerk | Kerkstraat 9

Dagelijks 9.00-17.00 uur | gratis entree